Quy trình kiểm tra màu cà phê sau khi rang giúp đảm bảo hương vị và chất lượng ổn định. Hướng dẫn cách thực hiện đúng với máy đo màu Agtron và Lighttel cho xưởng rang chuyên nghiệp.
1. Khi mỗi mẻ rang là một phép đo chất lượng
Trong sản xuất cà phê rang, giai đoạn kiểm tra màu sau khi rang không chỉ là bước “nhìn màu cho đẹp” – mà là bước gác cổng của chất lượng. Màu rang phản ánh trực tiếp mức độ phát triển hóa học trong hạt cà phê, quyết định hương vị, độ ngọt và cảm nhận trên tách.
Thực tế, nhiều cơ sở rang tại Việt Nam đã đầu tư máy đo màu cà phê, nhưng kết quả vẫn thiếu ổn định giữa các mẻ. Lý do không nằm ở thiết bị, mà ở cách thực hiện đo – thời điểm đo – và xử lý mẫu chưa đúng chuẩn.
Bài viết này, do Công ty Khoa học Kỹ thuật Lâm Việt biên soạn, sẽ hướng dẫn bạn quy trình kiểm tra màu cà phê sau khi rang đúng chuẩn quốc tế, đồng thời chia sẻ những lưu ý quan trọng khi sử dụng hai thiết bị đo phổ biến hiện nay – Agtron và Lighttells CM-200.
2. Thời điểm đo – yếu tố đầu tiên quyết định độ chính xác
Một lỗi phổ biến của nhiều nhà rang là đo màu quá sớm sau khi rang. Khi đó, hạt cà phê vẫn còn nóng, chứa khí CO₂ và hơi ẩm, khiến kết quả đo không phản ánh đúng màu thật.
Theo kinh nghiệm của Lâm Việt và hướng dẫn từ hãng sản xuất:
Nếu đo quá sớm, máy sẽ “đọc sáng hơn thực tế” từ 3–5 đơn vị Agtron. Nếu để quá lâu (sau 24h), hạt oxy hóa nhẹ, làm chỉ số tối hơn.
👉 Thời điểm tối ưu: 30–60 phút sau rang, khi mẫu đã nguội và đạt cân bằng nhiệt độ môi trường.
3. Quy trình kiểm tra màu cà phê sau khi rang
Chọn 50–100g hạt đại diện cho mẻ rang, tránh hạt cháy hoặc hạt non.
Đặt mẫu nguội lên bề mặt phẳng, sạch, khô, không phản chiếu ánh sáng.
Nếu đo nhiều mẫu liên tiếp, nên dán nhãn (VD: L1, M2, D3…).
Agtron:
Đổ mẫu vào khay đo, dàn phẳng bề mặt.
Đóng ngăn, chờ máy quét phản xạ NIR.
Ghi giá trị hiển thị (ví dụ: Agtron 65.2).
Lighttells:
Đặt hạt phủ kín mặt kính đo, không chồng lên nhau.
Đo 3 lần, lấy giá trị trung bình.
Đây là chỉ số thể hiện mức độ rang vật lý – tức là màu nhìn thấy bên ngoài hạt.
Nghiền mẫu bằng cối sạch, độ mịn cố định (khoảng 600 µm).
Dàn phẳng bột trong khay đo, tránh để gồ hoặc trũng.
Đo bằng máy tương ứng và ghi lại kết quả.
Mỗi thương hiệu nên có mẫu chuẩn vàng cho từng profile rang:
Light: Agtron 70–75
Medium: Agtron 60–65
Dark: Agtron 45–55
Sai lệch cho phép: ±3 Agtron.
Nếu vượt mức → cần điều chỉnh nhiệt độ, thời gian hoặc airflow trong lò rang.
Lập bảng QC theo dõi, dưới đây là bảng tham khảo:
Dữ liệu này giúp nhà rang phân tích xu hướng ổn định màu, xác định sai lệch và tinh chỉnh profile hiệu quả hơn.
1. Hiệu chuẩn định kỳ
Thực hiện “Standard Calibration” bằng đĩa đỏ – đen mỗi 4 giờ/làm việc hoặc theo khuyến nghị của hãng.
Máy có cơ chế tự động hiệu chuẩn (Auto-Calibration) mỗi khi mở ngăn đo.
2. Giữ ngăn đo sạch sẽ
Dùng chổi mềm hoặc khí nén nhẹ làm sạch bụi cà phê.
Bụi và dầu cà phê có thể làm sai lệch phản xạ quang học.
3. Không đo mẫu còn ấm
Nhiệt độ cao làm thay đổi phổ phản xạ NIR → sai số có thể tới ±5 Agtron.
4. Đo trong môi trường ổn định
Nhiệt độ phòng 20–25°C, không rung, không có ánh sáng mạnh trực tiếp.
5. Ghi kết quả chính xác hai chữ số thập phân
Ví dụ: 63.25 – vì sai lệch nhỏ đã có ý nghĩa lớn trong QC quốc tế..
5. Khi sử dụng máy Lighttells CM-200 – đo nhanh nhưng cần thao tác chuẩn
Máy Lighttells CM-200 được thiết kế để đo nhanh và trực quan, tuy nhiên do sử dụng ánh sáng khả kiến (RGB reflectance), nên cần thao tác chuẩn để đảm bảo kết quả ổn định.
1. Hiệu chuẩn hằng ngày
Mỗi sáng, bật máy và đặt lên đĩa trắng chuẩn để hiệu chuẩn (Calibration).
Không bỏ qua bước này – vì ánh sáng môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến cảm biến RGB.
2. Tránh ánh sáng mạnh hoặc gió trực tiếp khi đo
Đặt máy ở khu vực ổn định ánh sáng, tránh cửa sổ hoặc đèn rọi
3. Không để hạt chồng lên nhau
Khi hạt chồng lớp, ánh sáng không phản xạ đều → sai số cao.
Hãy phủ kín bề mặt, dàn đều một lớp duy nhất.
4. Đo 3 lần, lấy giá trị trung bình
Giúp loại bỏ sai số vị trí hoặc hình dạng hạt.
Mẹo từ Lâm Việt: Khi đo mẫu bột, hãy “vỗ nhẹ” khay đo để bột dàn đều – kết quả ổn định hơn và dễ so sánh giữa các mẻ.
6. Những sai lầm phổ biến khiến kết quả đo sai lệch
7. Tích hợp kết quả đo vào quy trình QC tổng thể
Một hệ thống QC hiện đại không dừng ở việc “đo xong rồi quên”. Kết quả đo màu nên được kết nối trực tiếp với dữ liệu rang (profile) để tạo thành bộ hồ sơ sản xuất hoàn chỉnh:
Gắn màu đo với profile nhiệt – airflow – thời gian → giúp kỹ sư QC phân tích nguyên nhân sai lệch.
Lập biểu đồ màu theo thời gian để đánh giá độ ổn định.
Sử dụng mẫu chuẩn (Golden Batch) làm mốc huấn luyện nhân viên.
Xuất báo cáo định kỳ cho khách hàng OEM hoặc đối tác xuất khẩu.
Khi mỗi con số Agtron hay CM-200 trở thành dữ liệu có hệ thống, bạn đang biến cảm tính rang xay thành ngôn ngữ khoa học của chất lượng.
8. Kết luận – Đo đúng, hiểu đúng, kiểm soát tốt hơn
Dù bạn sử dụng Agtron – chuẩn quốc tế, hay Lighttells – linh hoạt trong vận hành, thì điều quan trọng nhất không nằm ở thiết bị, mà ở quy trình kiểm tra và cách sử dụng đúng chuẩn.
Một phép đo thực hiện sai thời điểm hay thiếu hiệu chuẩn có thể làm lệch dữ liệu, nhưng khi bạn đo đúng, ghi chép đều và duy trì quy trình QC, thì mỗi mẻ rang đều là một lời cam kết về chất lượng và uy tín thương hiệu.
Lâm Việt – Nhà phân phối chính hãng Agtron và Lighttells tại Việt Nam – không chỉ cung cấp thiết bị, mà còn đồng hành cùng các nhà rang và phòng QC trong việc xây dựng quy trình kiểm tra màu sau rang chuẩn quốc tế, giúp bạn chuyển dữ liệu thành giá trị thật trong từng tách cà phê.
Sản phẩm liên quan:
_______________________________________
Công ty Khoa học Kỹ thuật Lâm Việt477/21 Phạm Văn Chiêu, Phường An Hội Đông, Thành phố Hồ Chí Minh (Địa chỉ đăng kí kinh doanh)
Website: www.lamviet.com – www.labfurniture.com.vn – www.enzyme-test.com.vn
Tel: 028.62522.486 – 028.62522.490
Hotline: 0961.345.359
Mail: lamviet@lamviet.com
Văn phòng: K63 KDC Thới An, Phường Thới An, Thành phố Hồ Chí Minh
Nhà máy: Lô 7-8 KCN Tân Thới Hiệp, Phường Tân Thới Hiệp, Thành phố Hồ Chí Minh
Showroom: 26D-26T Bùi Công Trừng, Đông Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh
